Er is niemand die zich erop verheugt om te solliciteren, maar het wordt helemaal lastig als je door een fusie overcompleet bent geworden en de kost voor je gezin moet verdienen. Zoals Niels, met wie ik aan het werk ga om hem op het sollicitatieproces voor te bereiden. Van vier jaar geleden herinner me nog goed dat hij – met een tomeloze energie – bruisend en voortvarend door zijn werkend leven ging. Hij ontdekte toen hoe hij zijn gezag kon verstevigen met luisteren en het stellen van neutrale vragen.

Als hij binnenkomt schrik ik. Het lijkt wel alsof hij gekrompen is. Monotoon en gelaten vertelt hij dat hij al een paar maanden is vrijgesteld van het werk, zodat hij alle tijd heeft om zich te richten op zijn volgende loopbaanstap. Dat leek hem toentertijd wel een goed idee, maar hij kan zijn dagen er niet mee vullen, mist de dagelijkse drukte enorm en twijfelt met de dag heviger aan zijn kunnen en kansen.

Inderdaad niet de beste uitgangspositie als je moet solliciteren. Tussen twee banen bevind je je in een soort niemandsland en dan is het niet vreemd dat je je aan je eigen haren op moet trekken om jezelf als een ervaren iemand van een behoorlijk niveau neer te zetten.

Ik vraag hem welke rol hij gespeeld heeft tijdens de fusie. Nu brandt hij los. Hij was de aanjager, optimist, plannenmaker, droeg de ene oplossing na de andere aan, stopte veel energie in zijn medewerkers om ervoor te zorgen dat zij ook de mogelijkheden van de fusie zouden zien, niet alleen de bedreigingen. Hij is opeens weer de oude energieke alleskunner. Als ik hem dat zeg lacht hij opgelucht en leunt met een zucht achterover.

‘Oké, stap eens met die energie in de rol van sollicitant,’ zeg ik. Niels kijkt me peinzend en sceptisch aan en stamelt ‘Eh, je bedoelt?’ Ik zeg streng: ‘Dat kun je niet verzinnen – je moet doen’ en in de rol van vacaturehouder vraag ik hem: ‘Vertel eens over je ervaringen met verandermanagement?’ Moeiteloos en vol enthousiasme beschrijft hij wat hij allemaal gedaan heeft rond de fusie, nu in de rol van sollicitant.

En dát is nou precies wat je als sollicitant moet doen. Want het sollicitatiegesprek is een ontmoeting waarin twee partijen gelijkwaardig verkennen of ze wat voor elkaar kunnen en willen betekenen. Dus ook al sta je net als Niels onder flinke druk is het je taak als sollicitant om ervoor te zorgen dat precies die informatie over jou aan bod komt waarmee je gesprekspartners een beeld van jou kunnen vormen. En het is ook jouw taak om erachter te komen of jij op die specifieke plek kunt presteren.

Dat Niels zich in zijn niemandsland incompetenter en kleiner voelt dan feitelijk past bij zijn ervaring is voorstelbaar. Maar als sollicitant moet hij dat gevoel thuis zien te laten en gewoon, onbevangen en energiek vertellen over zijn werk. Inclusief de successen en de voor hem minder fortuinlijke afloop. Dan ziet de vacaturehouder iemand.